Những ngày gần đây, các nhà khoa học trong một lần quan sát vùng trời mang tên Cygnus-X đã tình cờ phát hiện ra một cấu trúc sợi khí khổng lồ. Nó có độ nặng ước chứng gấp 65 ngàn lần Mặt Trời. Còn độ rộng áng chừng lên tới 3600 năm ánh sáng. Cấu trúc này hiện đang được nghi là một cánh tay mới của Ngân Hà chưa từng được phát hiện. Các nhà khoa học đã đặt tên cho cấu trúc này là “Đuôi mèo”.
Hiện, cấu trúc sợi khí này vẫn đang trong quá trình lập bản đồ để nghiên cứu thêm bằng kính viễn vọng FAST. Điều kỳ lạ là Đuôi mèo dường như không hề bị méo mó như những cánh tay Ngân Hà từng được phát hiện trước đó. Do vậy, nó cũng có thể là một nhánh nhỏ của các cánh tay Ngân Hà. Điều này vẫn là một bí ẩn chờ các nhà khoa học khám phá.
Phát hiện cấu trúc sợi khí khổng lồ mang tên “Đuôi mèo”
Kính viễn vọng vô tuyến lớn nhất thế giới phát hiện cấu trúc sợi khí khổng lồ. Nó rộng gần 3.600 năm ánh sáng. Còn độ nặng tương đương với 65.000 Mặt Trời.
Các nhà thiên văn học phát hiện một cấu trúc dạng sợi mới từ khí và bụi treo lơ lửng ở rìa ngoài dải Ngân Hà. Với biệt danh “Đuôi mèo”, cấu trúc này chưa được lập bản đồ đầy đủ. Các nhà nghiên cứu tìm ra nó cho rằng đó có thể là cánh tay chưa từng biết của dải Ngân Hà.
Dải Ngân Hà là thiên hà xoắn ốc đồ sộ. Nó có phần trung tâm phình ra. Bao quanh là những cánh tay cuộn xoắn chứa những ngôi sao, khí và bụi. Thiên hà của chúng ta có 4 cánh tay xoắn. Hai cánh tay lớn mang tên Scutum-Centaurus và Perseus. Nằm giữa chúng là hai cánh tay nhỏ hơn gọi là Norma và Sagittarius. Theo NASA, Trái Đất nằm ở một nhánh có tên Orion Spur của cánh tay Sagittarius.
Quá trình nghiên cứu và lập bản đồ cấu trúc
Trong vài năm qua, các nhà nghiên cứu ở kính viễn vọng vô tuyến lớn nhất thế giới- kính viễn vọng vô tuyến hình cầu khẩu độ 500 m (FAST) ở tỉnh Quý Châu, Trung Quốc, đã tiến hành nghiên cứu hệ thống vùng trời mang tên Cygnus-X. Tên gọi này được đặc theo Keping Qiu, nhà thiên văn học ở Đại học Nam Kinh. FAST quan sát vũ trụ thông qua dải vô tuyến của quang phổ điện từ. Do đó, thiết bị này đặc biệt hữu ích khi xem xét những đám mây khí lạnh chứa hydro. Trong khi quan sát Cygnus-X, khu vực hình thành sao rộng lớn ở cách Trái Đất 4.500 năm ánh sáng, Qiu và cộng sự chú ý tới đám mây hydro dường như ở rất xa phía sau nó.
Nhóm nghiên cứu đã kết hợp FAST với dữ liệu từ kính viễn vọng ở Đức và một kính khác tại Australia. Từ đó, họ có thể lập bản đồ cấu trúc trải rộng gần 3.600 năm ánh sáng ở khoảng cách 68.000 năm ánh sáng tính từ Trái Đất. Đây là sợi khí lớn và xa nhất từng được quan sát. Các nhà nghiên cứu ước tính “Đuôi mèo” có khối lượng bằng 65.000 Mặt Trời. Kích thước thật của nó thậm chí có thể lớn hơn. Còn chiều rộng ước tính khoảng 16.000 km. Họ công bố chi tiết phát hiện hôm 4/8 trên cơ sở dữ liệu arXiv và sẽ xuất bản nghiên cứu trên tạp chí “Astrophysical Journal Letters”.
Sự hình thành của “Đuôi mèo” vẫn là một bí ẩn
“Đuôi mèo” nằm ở rìa ngoài dải Ngân Hà. Nó cách xa trung tâm thiên hà gấp 3 lần so với Trái Đất. “Chúng tôi vẫn chưa biết cấu trúc sợi khí lớn tới vậy hình thành như thế nào ở vị trí đó”; Qiu nói. Tuy nhiên, Qiu và cộng sự không thể xác định “Đuôi mèo” là sợi khí đơn độc hay cuộn quanh và nối liền với phần chính của dải Ngân Hà. Đó có thể là một cánh tay chưa biết hoặc nhánh của một trong 4 cánh tay chính. Các nhà nghiên cứu vẫn còn nhiều câu hỏi chưa thể giải đáp về cấu trúc này. Dải Ngân Hà bị biến dạng ở rìa. Nhưng “Đuôi mèo” dường như không méo như vậy. Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch tìm hiểu kỹ hơn về sợi khí bằng kính viễn vọng FAST.
