Những năm trở lại đây, chúng ta đã dần làm quen với công nghệ giúp chuyển đổi lời nói thành văn bản nhờ sự hỗ trợ của các trợ lý ảo của Amazon hoặc Google. Nhưng bây giờ, lịch sử nhân loại đã ghi nhận thêm một cột mốc ấn tượng nữa trong sự phát triển công nghệ chuyển đổi ý nghĩ thành văn bản. Khi Mỹ công bố một hệ thống trí tuệ nhân tạo mới có thể giúp chuyển các tín hiệu từ não người thành văn bản với độ chính xác gần như tuyệt đối lên đến 97%.
Dùng AI để giải mã tín hiệu từ vỏ não thành văn bản
Trong quá trình giải mã điện tâm đồ bệnh động kinh. Một nhóm nghiên cứu thuộc phòng thí nghiệm của bác sĩ Edward Chang; Đại học California San Francisco (UCSF); đã tìm cách ghi lại tín hiệu phát ra từ vỏ não bệnh nhân. Các bác sĩ yêu cầu người bệnh đọc và lặp lại một số câu nói cho sẵn. Đồng thời dùng các điện cực ghi lại tín hiệu cùng hoạt động của não tại thời điểm đó.
Từ dữ liệu thu thập được, nhóm này phân tích các tín hiệu của não; tương ứng với tín hiệu giọng nói nhất định: nguyên âm, phụ âm, chuyển động miệng… Sau đó họ dùng một hệ thống thần kinh nhân tạo khác. Để giải mã ngược các tín hiệu này thành văn bản. Kho dữ liệu của thí nghiệm chỉ bao gồm khoảng 30-50 câu nói. Hệ thống sẽ cố gắng dự đoán và sắp xếp văn bản dựa trên tín hiệu của vỏ não.
Hệ thống có thể chính xác tới 97%
Ở điều kiện tốt nhất, hệ thống chuyển đổi này chỉ sai sót khoảng 3%. Xét trong điều kiện thí nghiệm, đây gần như là việc đọc suy nghĩ của người khác. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những dự đoán không chính xác của hệ thống. Khác với với việc sai lệch mà chúng ta nghe nhầm bởi tai người.
Ví dụ: “The museum hires musicians every evening”. (Bảo tàng thuê nhạc công vào mỗi tối). Bị dự đoán thành “The museum hires musicians every expensive morning”. (Bảo tàng thuê nhạc công vào mỗi sáng đắt đỏ). Hoặc “Part of the cake was eaten by the dog”. (Một phần chiếc bánh đã bị chó ăn). Bị dự đoán thành “Part of the cake was the cookie”. (Một phần chiếc bánh làm từ bánh quy).
Những điểm hạn chế của hệ thống
Trong các trường hợp sai sót nhiều nhất; các lỗi ở văn bản đầu ra hầu như không liên quan về mặt ngữ nghĩa; hay ngữ âm so với lời nói gốc. Mặc dù vẫn còn nhiều hạn chế. Nhưng hệ thống này có tiềm năng phát triển hướng đi mới; cho việc giải mã hoạt động não dựa trên trí tuệ nhân tạo AI. Để diễn tả lời nói của con người (với mức sai sót 5%).
Tất nhiên sự so sánh này chưa thực sự công bằng. Con người chuyển tải lời nói bằng việc dùng tới hàng chục nghìn từ vựng. Ngược lại, hệ thống này chỉ phải học tín hiệu của khoảng 250 từ vựng với một tập hợp câu ngắn và hạn chế.
Giúp hỗ trợ những người mất đi khả năng giao tiếp
Các nhà nghiên cứu của Đại học California, San Francisco (UCSF) đã tận dụng trí thông minh nhân tạo để giúp một người đàn ông bị liệt có thể giao tiếp bằng cách chuyển các tín hiệu não của anh ta thành chữ viết trên máy tính.
Đối với những người chỉ gặp trở ngại về lời nói, họ có thể dùng các thiết bị như bàn phím hoặc thiết bị tạo giọng nói để giao tiếp. Nhưng đối với những bệnh nhân bị liệt cả nói và vận động, đây là điều không thể. Tỷ lệ chung của chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não và liệt trên toàn cầu lên tới 939 trường hợp trên 100.000 người và hàng năm có tới hàng triệu người bị mất đi khả năng vận động, theo Researchgate.
Theo đánh giá từ các chuyên gia trong ngành, cách tiếp cận mới này có tiềm năng trong việc cải thiện khả năng giao tiếp và cải thiện chất lượng cuộc sống ở những bệnh nhân bị liệt và rối loạn ngôn ngữ. Nếu dự án này thành công và được đưa vào sử dụng thương mại, hẳn sẽ là một điều vô cùng ý nghĩa với hàng triệu người đã bị mất đi khả năng giao tiếp trên toàn thế giới.
