Vệ tinh là một trong những công nghệ cần thiết và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong nhiều lĩnh vực. Ví dụ như truyền hình, internet, thiên văn,… Thậm chí là cả trong lĩnh vực quân sự và an ninh quốc phòng. Chính vì vậy, những năm qua, nước ta luôn cố gắng từng bước làm chủ công nghệ này. Và NanoDragon là một ví dụ minh chứng. Đây là một vệ tinh do Việt Nam hoàn toàn nghiên cứu và phát triển. Nó có cân nặng khoảng 4kg và có kích thước cỡ 3U. Được biết, hiện vệ tinh này đã được chuyển đến sân bay của Nhật Bản. Dự kiến, nó sẽ được chuyển về bãi phóng ở Kagoshima để chuẩn bị phóng lên vũ trụ.
NanoDragon- một trong những vệ tinh “made in Vietnam”
Vệ tinh NanoDragon (NDG) là vệ tinh dạng cubesat lớp nano. Nó nặng khoảng 4 kg với kích thước 3U (100x100x340,5mm). Đây là vệ tinh được Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phát triển.
Vệ tinh là sản phẩm của Đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, phóng và vận hành thử nghiệm vệ tinh siêu nhỏ cỡ nano” thuộc “Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ giai đoạn 2016 – 2020”. Quá trình nghiên cứu, thiết kế, tích hợp, thử nghiệm chức năng vệ tinh hoàn toàn được thực hiện tại Việt Nam. Nó được thực hiện bởi các cán bộ nghiên cứu của VNSC.
Vệ tinh NanoDragon được phát triển với mục đích chứng minh có thể dùng công nghệ chùm vệ tinh cỡ siêu nhỏ để thu tín hiệu nhận dạng tự động tàu thủy (Automatic Identification System – AIS). Nó được sử dụng cho mục đích theo dõi, giám sát phương tiện trên biển.
Lộ trình lắp đặt và phát triển hệ thống vệ tinh
Sau khi hoàn thành quá trình chế tạo, tích hợp và thử nghiệm chức năng tại Việt Nam, từ ngày 9/3/2021 đến ngày 9/4/2021, vệ tinh đã hoành thành thử nghiệm môi trường trước phóng tại Trung tâm thử nghiệm Vệ tinh nhỏ, Học viện Công nghệ Kyushu, Nhật Bản. NanoDragon cũng được thiết kế để nhằm xác minh chất lượng của hệ thống điều khiển. Đồng thời, xác định tư thế vệ tinh. Một máy tính tiên tiến mới được phát triển riêng dành cho vệ tinh cỡ nhỏ. Vệ tinh NanoDragon dự kiến sẽ hoạt động ở quỹ đạo đồng bộ mặt trời ở độ cao khoảng 560 km.
Sau hơn một tháng thử nghiệm, NanoDragon vượt qua mọi quy trình nghiêm ngặt nhất. Nó đã đáp ứng đủ điều kiện để được phóng lên vũ trụ tại Nhật Bản vào cuối năm nay. Thời gian này tuân theo năm tài khóa của Nhật Bản. Trong đó, muộn nhất là vào tháng 3/2022.
Song song với quá trình phát triển vệ tinh, một trạm mặt đất để vận hành vệ tinh sau khi phóng đã được phát triển, lắp đặt và sẵn sàng hoạt động. Trạm mặt đất được lắp đặt tại Trung tâm Vũ trụ Việt Nam. Cụ thể là tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc.
Việt Nam đã từng nghiên cứu thành công những loại vệ tinh nào?
NanoDragon là bước tiếp theo trong tiến trình làm chủ công nghệ vệ tinh ở Việt Nam. Trước đó, vào lúc 8h55 phút (giờ Hà Nội) ngày 18/1/2019, vệ tinh MicroDragon của Việt Nam đã tách thành công khỏi tên lửa Epsilon số 4 của Nhật Bản. Nó đi vào quỹ đạo, bắt đầu làm việc trong không gian. Sự kiện này đánh dấu việc Việt Nam có thể làm chủ chế tạo vệ tinh siêu nhỏ 50kg.
MicroDragon- vệ tinh 50kg
MicroDragon được nghiên cứu, chế tạo bởi đội ngũ 36 kỹ sư Việt Nam. Đây là những người đã tham gia đào tạo tại Nhật Bản, dưới sự hướng dẫn của các GS người Nhật.
Theo Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, để làm chủ công nghệ vệ tinh, Dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã đặt ra một lộ trình. Theo đó, Việt Nam từng bước làm chủ công nghệ vệ tinh. Đầu tiên là thiết kế, chế tạo vệ tinh siêu nhỏ và vệ tinh nhỏ. Sau đó, hướng tới những vệ tinh sử dụng công nghệ tiên tiến nhất. Đó là công nghệ radar (LOTUSat-1).
PicoDragon- vệ tinh siêu nhỏ 1kg
Cụ thể, năm 2013, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã nghiên cứu và chế tạo thành công vệ tinh siêu nhỏ PicoDragon (1kg). Hiện nó đã được phóng và hoạt động tương đối ổn định 3 tháng trên vũ trụ.
Cũng trong năm 2013, các kỹ sư Việt Nam bắt tay vào thiết kế, chế tạo vệ tinh MicroDragon. Đây là vệ tinh có khối lượng 50kg. Nó nằm trong hợp phần của dự án đào tạo 36 thạc sỹ hàng không vũ trụ Việt Nam ở Nhật Bản. Lễ ký kết gói thầu Vệ tinh LOTUSat-1 cũng đã diễn ra trong năm 2019.
NanoDragon và ý nghĩa trong công tác phòng chống thiên tai
Ở nước ta, việc làm chủ công nghệ vệ tinh có ý nghĩa thực tiễn quan trọng. Bởi Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu. Hàng năm, Việt Nam đối mặt với nhiều thiên tai. Ví dụ như bão, lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất.
Theo báo cáo của NASA, việc sử dụng dữ liệu vệ tinh có thể giảm tới 5% – 10 % tổng thiệt hại do thiên tai gây ra. Con số này tương đương với khoảng 0,05% GDP. Việc làm chủ công nghệ thiết kế, chế tạo, vận hành vệ tinh sẽ giúp Việt Nam chủ động nguồn ảnh. Từ đó, hạn chế phụ thuộc vào nước ngoài. Đặc biệt là trong các tình huống cấp bách khi thiên tai xảy đến.
