Ngày nay, các sản phẩm được làm từ thép Damascus được bán khá phổ biến. Tuy nhiên, lại ít có ai biết về lịch sử của loại thép siêu bền này. Trên thực tế, Damascus đã có từ thời Trung Cổ, khoảng thế kỷ thứ 18 cho đến nay. Và theo nhiều nghiên cứu, phân tích thì loại thép này được sử dụng công nghệ Nano. Vậy là thứ công nghệ tân tiến này đã được loài người áp dụng từ tận thời Trung Cổ. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa thép Damascus ngày nay và sưa là vật liệu chính khi rèn ra sản phẩm. Người cổ thường dùng một loại vật liệu tên là Wootz, chỉ tìm thấy ở La Mã, Ấn Độ,… Thế nhưng loại vật liệu này đã bị thất truyền từ lâu.
Tổng quan về thép Damascus
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại dao được quảng cáo là làm từ Thép Damascus. Thế nhưng Thép Damascus là thép như thế nào và công dụng của nó ra sao? Mời các bạn xem bài viết để biết thêm chi tiết để cùng tìm lý giải cho tại sao sản phẩm làm từ thép Damascus rất được ưa chuộng trên thị trường hiện nay.
Cấu tạo của thép thường
Thép là một loại hợp kim có chứa sắt (Fe) và cacbon(C) cùng một số nguyên tố hóa học khác. Carbon sẽ làm cho thép cứng hơn sắt tinh khiết bình thường. Nếu như tỉ lệ cacbon cao sẽ gây ra hiện tượng dễ gãy. Ví dụ như tỉ lệ hòa tan cacbon trong sắt là 2.06% theo trọng lượng kết hợp cùng nhiệt độ 1.147 độ C. Trong trường hợp lượng cacbon cao hơn hay là nhiệt độ hòa tan thấp thép. Đảm bảo khi thành phẩm sẽ có cường lực kém hơn.
Cấu tạo của thép Damascus
Thép Damascus là một trong những nét đặc trưng mang tính truyền thống của vùng Trung Đông. Trên bề mặt của những miếng thép này có những vân kim loại giống như những vệt sóng. Để có được bề mặt như vậy thép Damascus phải trải qua nhiều quá trình tôi rèn thao. Đồng thời áp dụng công nghệ Nano thời Trung Cổ. Vì vậy thép Damasus khó vỡ, đàn hồi tốt, và vô cùng sắc bén. Điển hình như có thể chẻ đôi nòng súng, cắt sợi tóc rơi trên lưỡi dao…
Bắt nguồn của tên thép Damascus
Gọi là Damascus vì lấy theo tên của thành phố Damascus tại Syria. Đó là một nơi buôn bán tất cả các loại vũ khí thời bấy giờ. Tuy nhiên, chất liệu chính là Wootz, được tìm thấy ở các vùng trung đông. Ví dụ như Ấn Độ, Trung Quốc, La Mã. Và thứ kim loại đỉnh cao này đã thất truyền, mai một từ rất lâu, khoảng cuối thế kỷ 18.
Cách tạo ra Wootz để làm Damascus bị thất truyền
Kỹ thuật sản xuất thép Wootz là một bí mật được bảo vệ chặt chẽ. Các nhà luyện kim của Ấn Độ đã giữ bí mật về Wootz trong một thời gian rất dài. Do đó, người Ấn Độ độc quyền trong việc sản xuất và xuất khẩu loại kim loại này. Thép sản xuất ở Ấn Độ được xuất khẩu dưới dạng thỏi. Và đi tới những nơi như thế giới La Mã ở phía Tây và Trung Quốc ở phía Đông. Người ta tin rằng trong thời kỳ Trung Cổ, thép Wootz đã được xuất khẩu sang Trung Đông. Nơi nó được rèn thành những lưỡi dao Damascus nổi tiếng. Nhờ có Thập tự chinh, những chiến binh Hồi giáo với lưỡi dao có chất lượng tuyệt vời trên tay. Từ đó đã mang danh tiếng của lưỡi dao Damascus lan rộng sang châu Âu.
Vào thời điểm đó, không có thứ kim loại nào được sản xuất ở châu Âu có thể so sánh được với chất lượng của thép Wootz tại Ấn Độ. Nhờ đó mà Ấn Độ tiếp tục là quốc gia hàng đầu về sản xuất thép trong các thế kỷ sau. Vào cuối thế kỷ 17, thép Wootz được sản xuất ở quy mô gần như công nghiệp, khi hàng chục nghìn thỏi thép được vận chuyển từ Bờ biển Coromandel đến Ba Tư.
Vào đầu thế kỷ 19, người châu Âu cuối cùng đã có được một số ý tưởng về cách sản xuất thép Wootz. Những khách du lịch châu Âu đến Ấn Độ như Francis Buchanan, Benjamin Heyne và Henry Wesley Volsey ghi lại rằng người Ấn Độ đã sản xuất thép Wootz.
Vì sao thép Damascus lại đặc biệt?
Thép Damascus được coi như là loại thép cổ xưa vì nó đã xuất hiện rất lâu phổ biến tại khu vực Trung Đông, thép Damascus có thể dùng để đúc kiếm hoặc các lưỡi dao rất bén và dễ gây sát thương cao. Thép Damascus bén đến nổi khi bạn lỡ rơi 1 sợi tóc vô tình trúng lưỡi dao cũng có thể cắt đứt sợi tóc đó. Loại thép này chứa nhiều thành phần cacbon hơn các loại thép bình thường khác.
Theo các nguyên cứu thì khi dùng kính hiển vi electron để phân tích lưỡi dao. họ dùng Acid HCl để làm tan thép sau đó đưa vào quá trình phân tích. Kết quả phân tích trong thép có hai thành phần đó là các sợi từ sắt carbide (cementite) và các sợi Nano Carbon Tube. Khi chúng ta dùng nhiều lưỡi dao trở nên mòn thì sẽ xuất hiện các răng cưa li ti, các ống Carbon Tube sẽ khiến cho các sợi cementite cứng hơn khiến lưỡi dao bén một cách vô cùng tự nhiên mà chúng ta không cần phải mài.
Thép Damascus có khả năng bị thất truyền?
Vì tính chất cha truyền con nói mà các nhà luyện kim ngày xưa luôn bảo vệ rất nghiêm ngặt và luôn giữ vai trò độc quyền trong việc sản xuất. Không muốn Thép Damascus bị thất truyền nên nhà khoa học, nguyên cứu đã cố gắng hàn ép nhiều lớp thép lại với nhau, sau quá trình rèn, nhào nặn rất nhiều lần tạo thành phôi có những đường vân sóng.
Các chuyên gia ĐH Kỹ thuật Dresden tại Đức đã sử dụng tia X và kính hiển vi điện tử để kiểm tra thép Damascus họ đã phát hiện ra những thành phần của dây nano cementit và ống nano carbon. Điều quan trọng trong việc sản xuất ra Thép Damascus chính là tôi rèn ở nhiệt độ thấp khoảng 927 độ C.
Với kỹ thuật hiện đại ngày nay, con người đang ngày càng nỗ lực không ngừng để tìm ra những công thức bí ẩn của “ thời đại Ai Cập trước” nhằm tái tạo ra những loại thép có chất lượng như xưa nhưng hiện nay chưa ai thành công, có thể vì nguyên liệu khan hiếm và một phần ảnh hưởng do những kỹ thuật chế tác.
